Bladgroen
Wervelende longen van de planeet
Reeds van kindsbeen af ben ik zeer geïnteresseerd in atlassen, landkaarten enz. En later kwamen daar ook satellietbeelden bij. Die gebruik ik dagelijks in de job, maar soms speur ik ze ook af om leuke en/of interessante dingetjes te ontdekken.
Via het “Weekly news” van het NASA Earth Observatory belandde deze foto in mijn mailbox.
We zien een deel van de Atlantische Oceaan met onderaan de Falkland-eilanden. Ten noorden en ten oosten ervan is een kluwen van felblauwe wervels in het oceaanwater te merken.
Wat we hier zien, is fytoplankton (komt van het Griekse “phyto” (plant) en “plankton” (drijvend)) in bloei. Fytoplankton bestaat uit microscopische organismen, die leven in waterige omgevingen. Deze organismen gebruiken zonlicht om CO2 om te zetten in glucose. Bij deze chemische reactie, die we kennen als fotosynthese, komt zuurstof vrij als restproduct. Om aan fotosynthese te kunnen doen gebruiken ze het pigment chlorophyl (opnieuw van het Grieks; “chloros” is lichtgroen en “phyllon” betekent blad) of in het Nederlands “bladgroen”. Chlorophyl is groen doordat het rode en blauwe deel van het lichtspectrum geabsorbeerd wordt: alleen groen licht wordt teruggekaatst.
De chlorophyl-concentraties die door satellieten kunnen worden waargenomen, variëren sterk doorheen het jaar. Chlorophyl (en dus fytoplankton) komt geweldig veel voor in de lente en het begin van de zomer, wanneer de zon uitbundig kan schijnen en er een overvloed aan voedingsstoffen is. Daarnaast zijn er ook regionale verschillen in de concentraties aan fytoplankton. Deze hebben te maken met de diepte en de vorm van de oceaanbodem, stromingen en de aanwezigheid van voedingsstoffen. Vooral langs kusten kan soms veel fytoplankton waargenomen worden, door de vele mineralen die via rivieren (en rioleringen) in zee worden geloosd en de opwelling van voedselrijk koud water uit de diepte.
De grootste chlorophyl-concentraties zijn te vinden in polair water, waar een nutrientenvoorraad opgebouwd wordt tijdens de donkere wintermaanden. Wanneer de zon terugkeert, ontstaat er dan een explosie aan fytoplankton.
Het gedeelte van de Atlantische Oceaan ter hoogte van Argentinië is een knooppunt van oceaanstromingen. De mineralen die ze meevoeren en de wervels die ontstaan tussen de verschillende stromingen, zorgen vaak voor een magnifieke chlorophyl-tekening in het water.
Deze foto werd genomen op 21 november 2022, door de Moderate Resolution Imaging Spectroradiometer (MODIS) aan boord van de Terra-satelliet van de NASA.
Een jarenlange waarnemingenreeks van oceaan-bladgroen door satellieten geeft wetenschappers een goed idee over de concentraties aan fytoplankton en de gezondheid van de oceanen.
Volg me ook op Mastodon